De Schijf van vijf, alle ins en outs

Je hebt dit fenomeen waarschijnlijk van jongs af aan al voorbij horen komen, de schijf van vijf. Dé manier waarop je gezond eet én alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt. Maar wat houdt de schijf van vijf nu precies in? En wat betekent gezond volgens de schijf nu precies?

Van wie is de schijf van vijf?

De gezondheidsraad is een onafhankelijke wetenschappelijke raad die adviezen geeft over volksgezondheid. Zij komen om de paar jaar met de Richtlijnen Goede Voeding. Deze adviezen worden vervolgens door het voedingscentrum op een begrijpelijke manier vertaald in de schijf van vijf.

Wat is de schijf van vijf?

De schijf van vijf is een visuele voorstelling van de Nederlandse richtlijnen voor een gezond eetpatroon.
De schijf bestaat uit 5 vakken, namelijk:

Per vak bestaan er aanbevelingen per leeftijdsgroep en geslacht. Zo weet je precies hoeveel van elk vak je binnen hoort te krijgen om gezond te eten.

Wat is gezond?

Volgens het voedingscentrum is voeding gezond wanneer producten gezondheidswinst opleveren. Denk hierbij aan het verkleinen van het risico op hart- en vaatziekten, kanker en andere welvaartsziekten. Naast gezondheidswinst is het belangrijk om voedingsstoffen binnen te krijgen die je nodig hebt. Je eet gezond wanneer je elke dag:

• Vooral uit de schijf van vijf kiest
• Je uit elk vak de aanbevolen hoeveelheden neemt
• Varieert binnen de verschillende vakken
• Niet te veel en niet te vaak buiten de schijf van vijf kiest

De schijf zorgt, naast de advisering over gezonde voeding, ook voor het behoeden voor overmaat. Denk hierbij aan producten zoals bewerkt vlees, harde vetten en gezoete zuivel producten.

Waar wordt de schijf van vijf gebruikt?

Naast Nederland, zijn er verschillende andere landen die een schijf als maatstaaf gebruiken voor gezonde voeding. Dit zijn bijvoorbeeld de Choose My Plate uit de VS, de Eatwell Guide uit het Verenigd Koninkrijk en de voedingsrichtlijnen van China.

De reden dat er verschillende richtlijnen bestaan per land is omdat per land anders wordt gegeten en er andere maaltijdkeuzes gemaakt worden. Tevens zorgen de verschillende leefomgevingen voor andere behoeften bij bevolkingsgroepen.

Wat zit wel en niet in de schijf van vijf?

Omdat niemand verwacht dat je elke dag van je leven 100% gezond eet, maakt het voedingscentrum hier dan ook zeker de ruimte voor. Het gaat uiteindelijk allemaal om het vinden van balans in je voedingspatroon. Daarom bestaat er binnen dat gezonde voedingspatroon ook ruimte voor gesnoep . Er is  zelfs een vuistregel voor het eten buiten de schijf van vijf opgesteld.
Zo wordt er aanbevolen om per dag niet vaker dan 3-5 keer iets kleins buiten de schijf van vijf te eten of maximaal 3 keer per week iets groots. Dit worden ook wel dag keuzes of weekkeuzes genoemd.
Dag keuzes kunnen zijn: een stukje chocolade, een klein koekje of een waterijsje. Weekkeuzes kunnen zijn:  een stuk taart, een glas frisdrank, diepvriespizza of bijvoorbeeld een zakje chips.

Wil jij weten of een bepaald product binnen of buiten de schijf valt? Dan heeft het voedingscentrum een eenvoudige tool gemaakt om dit te checken genaamd: Staat dit in de Schijf?

Bronnen:

1. https://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/wat-is-gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf-.aspx
2. https://www.npo3.nl/keuringsdienst-van-waarde/hoe-komen-we-aan-de-schijf-van-vijf
3. https://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/wat-staat-er-in-de-vakken-van-de-schijf-van-vijf.aspx