Hart- en vaatziekten: wie krijgt het eerder de man of de vrouw?

Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de meest voorkomende doodsoorzaak. HIerbij zijn er belangrijke verschillen tussen mannen en vrouwen. Lees hier meer over in de blogpost “Mannen versus vrouwen: hoe hun harten verschillen en wat het betekent”.

Wereldwijd tonen de statistieken dat er meer mannen aan hart en vaat ziekte overlijden. Maar in Nederland ligt dat anders. Jaarlijks overlijden in Nederland meer vrouwen dan mannen aan hartfalen. 

Vrouwen herkennen de klachten van hartfalen slecht. Ze denken vooral aan borstkanker als de grootste bedreiging van de gezondheid. Bovendien is het klinische beeld bij vrouwen vaak minder duidelijk, waardoor ook vaak artsen minder alert zijn. De vrouwelijke hormonen, vooral oestrogeen, “beschermen” vrouwen tot ongeveer de menopauze, maar nadat de vrouw in de overgang komt, en de hormoonhuishouding verandert, wordt het risico voor hart en vaatziekte hoger. 

Vrouwen ervaren hartaandoeningen ongeveer 10 jaar later dan mannen. Gezien de langere levensverwachting van vrouwen in vergelijking met mannen, is het aannemelijk dat het aantal oudere vrouwen met hartfalen verder zal toenemen.  De Nederlandse vrouw heeft een mooie levensverwachting, ze wordt gemiddeld 83 jaar (tegenover 80 jaar bij de mannen). 

Vrouwen met hevige hypertensieve complicaties (hoge bloeddruk) tijdens de zwangerschap hebben 4 keer zoveel kans om een hoge bloeddruk te ontwikkelen en 2 keer zo grote kans op het ontwikkelen van hart en vaatziekten. Ook vrouwen met zwangerschapsdiabetes hebben meer kans op cardiovasculaire ziekten. 

Vrouwen hebben vaker hartfalen op basis van een diastolische disfunctie (met behouden ejectiefractie), terwijl mannen vaker hartfalen hebben door een systolische disfunctie (met verlaagde ejectiefractie). 

De ejectiefractie geeft aan hoeveel procent van het bloed wordt weggepompt per hartslag. De ejectiefractie is nooit 100%. Tijdens een hartslag blijft er altijd een deel van het bloed achter in de hartkamer. Gezonde mensen hebben een ejectiefractie van 60 tot 70%. Bij hartfalen is de ejectiefractie vaak sterk afgenomen. Een ejectiefractie van 40% of minder is een teken van hartfalen.

Verder geldt voor vrouwen het extra advies om aandacht te besteden aan stressmanagement. Hierover meer in de volgende blogpost over hart- en vaatziekten.

Bronnen:

1. Maas, Angela & Elvan, Arif & Rutten, Frans. (2011). Genderverschillen bij Hartfalen. 10.1007/978-90-313-8782-3_4. 
2. Informatie of hartfalen, radboudmc. https://www.radboudumc.nl/patientenzorg/aandoeningen/hartfalen
3. Prabhavathi, K., Selvi, K. T., Poornima, K. N., & Sarvanan, A. (2014). Role of biological sex in normal cardiac function and in its disease outcome – a review. Journal of clinical and diagnostic research : JCDR, 8(8), BE01–BE4. 
4. Bots SH, Peters SAE, Woodward MSex differences in coronary heart disease and stroke mortality: a global assessment of the effect of ageing between 1980 and 2010BMJ Global Health 2017;2:e000298.